اضطراب جدایی چیست؟
اضطراب جدایی یک موضوع جدید در روانشناسی کودکان نیست. اکثر والدین اختلال اضطراب جدایی در کودک را تجربه می کنند. اغلب این مورد نسبت به مادران دیده می شود و به گونه‌ای است که هر زمان مادر قصد خروج از منزل را داشته باشد کودک با گریه‌های شدید و زجه زدن مانع از آن می شود. این سوال برای خیلی از والدین مطرح می شود که آیا این میزان از وابستگی کودک به آن ها طبیعی است یا خیر و چگونه باید با این مشکل برخورد نمود؟
گریه شدید کودک در زمان جدایی از والدین خود در سنین 12 تا 18 ماهگی امری عادی و طبیعی می باشد. اما برای سنین بالاتر نوعی اختلال به شمار می رود که می بایست توسط پدر و مادر تشخیص داده شده و به موقع درمان گردد. کودکان در سنین پایین همیشه این ترس دارند که روزی از والدین خود جدا شده و تنها بمانند. به همین دلیل کودکان 12 تا 18 ماهه زمانی که مشاهده می‌کنند پدر یا مادرشان قصد ترک منزل بدون آنها را دارد شروع به گریه کردن می‌کنند. با بالاتر رفتن سن کودک میزان وابستگی او به والدین نیز کمتر خواهد شد.
اگر با افزایش سن از وابستگی کودک نسبت به والدین، خصوصا تا قبل از سن پیش دبستانی کاسته نشود، موجب نگرانی خواهد شد و باید درمان صورت گیرد.
درمان اختلال اضطراب جدایی در کودکان
کودکانی که دچار اختلال اضطراب جدایی می‌شوند پس از تشخیص می‌بایست تحت درمان قرار گرفته تا بیش از این آسیب نبینند. به طور کلی مشاور ابتدا از والدین کودک در خصوص مراحل رشد، مکان زندگی و محیط خانه سوالاتی خواهد پرسید تا اطلاعاتی پایه در مورد کودک به دست آورد. این اطلاعات به درمانگر کودک کمک می‌کند تا روش درست درمان اختلال را تعیین نماید. برخی از روش‌های درمانی برای رفع اختلال اضطراب جدایی در کودکان در ادامه توضیح داده شده اند:
درمان متمرکز بر کودک
درمان‌های مختلفی در این دسته از درمان‌های اضطراب جدایی قرار می‌گیرند که بعضی از آن ها عبارتند از: بازی درمانی، درمان گروهی یا گروه درمانی، روان درمانی و غیره. موارد ذکر شده هر کدام می توانند به نوعی در درمان این اختلال به کودک کمک نمایند.
درمان متمرکز بر والدین کودک
در این نوع از درمان اضطراب جدایی به جای تمرکز بر کودک بر شناخت والدین و نوع برخورد آن ها با کودک تمرکز می شود. نوع پرورش کودک مورد بررسی قرار گرفته و آموزش های لازم در خصوص نحوه برخورد با کودکانی که چنین اختلالی دارند به آن ها داده می‌شود. در برخی موارد به والدین توصیه می‌شود تا از اسباب بازی های مناسب کاهش استرس استفاده نمایند.
پیشگیری از اضطراب های جدایی
راهکارهای زیادی برای پیشگیری و کاهش اضطراب جدایی در کودک وجود دارند که با توجه و عمل به آن ها تا حد زیادی می‌توانید این اختلال را در کودک خود مدیریت نمایید. برخی از این راهکارها در ادامه آورده شده است:
- تمرین جدایی از کودک
ابتدا سعی کنید برای زمان‌های کوتاه کودک را با شخصی مطمئن تنها بگذارید. پس از آن به مرور این مدت زمان را افزایش دهید تا کودک به مرور به جدایی عادت کند و شما هم بتوانید به کار خود ادامه دهید.
- برای خواب و خوراک کودک برنامه منظمی در نظر بگیرید
والدین باید به این نکته توجه کنند که زمانی که کودک گرسنه است و یا خواب کافی نداشته، بیشتر مضطرب شده و بهانه گیری خواهد کرد.
- خداحافظی را کوتاه کنید
بهتر است در زمان خداحافظی از کودک، خیلی آن را طولانی نکنید. هرچه خداحافظی طولانی تری داشته باشید جدا شدن کودک از شما سخت تر خواهد بود.
- به قول خود عمل کنید
می‌توانید در ابتدا با قول کتاب داستان، خوراکی و حتی لوازم شانسی و … او را متعهد به انجام کاری نمایید. سعی کنید بدون جنجال و هیاهو کودک را ترک کرده و در زمانی کوتاه و با قولی که داده اید پیش او باز گردید.
- از یک شخص ثابت برای نگهداری کودک کمک بگیرید
عادت کردن کودک با یک نفر و سپس تغییر آن شخص باعث بروز اضطراب در کودک خواهد شد.
روش‌های درمان اضطراب های جدایی در کودکان
بهتر است بلافاصله پس از تشخیص اختلال اضطراب جدایی کودک تحت درمان قرار بگیرد. والدین توجه نمایند که هرچه مدت زمان بیشتری بگذرد و کودک مداوا نگردد، درمان سخت‌تری را خواهد داشت. یکی از مشکلات عدم درمان اختلال اضطراب جدایی در کودکان این است که کودک نمی‌تواند به راحتی با سایر کودکان ارتباط برقرار کرده و یا با آنها بازی کند. اولین روش درمانی هر درمانگر، درمان انفرادی کودک می باشد. در درمان فردی احساسات سرخورده کودک شناسایی شده و نسبت به رفع آنها اقدام می‌شود.
روش دیگر درمان اضطراب جدایی را والدین می توانند در منزل انجام دهند. به حرف های فرزند خود گوش دهید. به آرامی و در کمال خونسردی با او سخن بگویید. در صورتی که فرزندتان به شما وابستگی بیشتری دارد، اجازه دهید تا همسرتان در موقعیت های مختلف کنار او باشد. توصیه می‌شود کودک خود را برای شرکت در فعالیت‌های گوناگون از جمله فعالیت‌های گروهی تشویق نمایید.