امروزه بازی‌های آنلاین یا استفاده از موبایل، محبوبیت بیشتری نسبت به اسباب بازی‌ها دارند و کودکان ترجیح می‌دهند با لوازمی مانند کنسول‌های بازی یا موبایل سرگرم شوند. البته ویروس کرونا نیز از تاثیرگذارترین اتفاقات قرن اخیر بر روی زندگی عادی کودکان و نوجوانان به شمار می‌رود. طی این روند، بازی‌های ویدئویی جایگزین فعالیت‌‌های بدنی و مسابقات ورزشی مدارس شدند. زمین مدارس و نیمکت‌ها، محروم‌تر از همیشه جای خود را به تختخواب در اتاق خواب دادند و بات‌های بازی آنلاین و بازیکنان مجازی جایگزین دوستان واقعی و هم تیمی‌های حقیقی شدند.
میزان استفاده از بازی‌های آنلاین
ضمن تفاسیر فوق، شیوع ویروس کرونا به عنوان تنها عامل همه گیری بازی‌های ویدئویی مطرح نشده است. پیش از این، کودکان و نوجوانان ساعات طولانی را صرف بازی ویدئویی می‌کردند. یک پرسشنامه در سال 2018 تاثیر بازی‌های آنلاین را بر روی زندگی نوجوانان مورد بررسی قرار داد. نتایج این پرسشنامه حاصل پرس و جو و رای گیری از حدود 1000 نفر والدین می‌باشد. نتایج حاصل از این پرسشنامه به صورت ذیل ارزیابی شده است:
- به طور روزانه، 41 درصد از پسران نوجوان و 20 درصد از دختران نوجوان وقت خود را صرف بازی‌های ویدئویی می‌کنند.
- در طول روز، 37 درصد از پسران نوجوان و 19 درصد از دختران نوجوان سه ساعت و یا ساعات طولانی‌تری را صرف بازی‌های ویدئویی می‌کنند.
- 86 درصد از والدین‌ها بر این باورند که کودکان و نوجوانان ساعات طولانی را صرف بازی‌های ویدئویی می‌کنند.
تاثیر بازی‌های آنلاین بر رفتار کودکان
محققان بسیاری سعی بر آن دارند تاثیر بازی‌های آنلاین را روی رفتار کودکان بررسی و درک کنند. به طور کلی، بازی‌های ویدئویی بر اساس اهداف مختلف طراحی و تولید می‌شود. ممکن است برخی از بازی‌های ویدئویی آرامش بخش و سرگرم کننده باشند. در مقابل، برخی دیگر از بازی‌های ویدئویی چالش برانگیز باشند.
بازی‌های ویدئویی پر چالش همانند اسباب بازی تاثیر بسزایی بر رشد مغز و تسریع روند یادگیری در کودکان دارد. با این حال، همه بازی‌ها تاثیر خوبی بر روی کودکان ندارند. برخی از آنان احتمالاً اثرات نامطلوب و مخربی بر روی رفتار کودکان داشته باشند. اما بازی‌های ویدئویی نیز تاثیرات مثبتی هم دارند که به دو مورد آن اشاره می‌کنیم.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید مقاله نقش بازی‌های ویدئویی بر شخصیت و سلامت کودکان را مطالعه نمایید.
تقویت کار تیمی و فعالیت گروهی
امروز تعداد بالایی از بازی‌ها آنلاین هستند. این بدان معناست که بازیکنان زیادی در سراسر دنیا از طریق اینترنت گرد هم آمده تا در بازی‌های گروهی شرکت کنند. این موضوع به تقویت مهارت کار تیمی کودکان کمک موثری خواهد کرد. آنان یاد می‌گیرند چطور با یکدیگر برای حل مشکلات به نتیجه برسند.
تقویت مهارت‌های شناختی و حرکتی
از یک سو، بازی‌های آنلاین قادر به تقویت مهارت‌های شناختی شامل استدلال، تفکر، حل مسئله و یادگیری هستند. از سوی دیگر، بازی‌های ویدئویی هماهنگی چشم و دست را بهبود می‌بخشند.
علاقه‌مندی کودکان
امروز تقریباً مرزی مابین بازی‌های آنلاین و لوازم سرگرمی مانند اسباب بازی شانسی وجود ندارد. انواع این بازی‌ها بسیار فراگیر هستند. بنابراین، کودکان از روی سلیقه و علاقه به اسباب بازی یا بازی‌های ویدئویی میل نشان می‌دهند. به طور کلی، سن تاثیر بسزایی بر روی علاقه کودکان به نوع بازی دارد. بدیهی است که بچه‌های کوچک‌تر به دلیل ضعف در مهارت حرکتی تمایل چندانی به بازی‌های ویدئویی نشان نمی‌دهند. در عوض، بچه‌های بزرگ‌تر تمایل بیشتری نسبت به بازی‌های ویدئویی نشان می‌دهند.
از این رو، بچه‌های کوچک‌تر بعضاً نسبت به اسباب بازی و لوازم شانسی علاقه مند هستند. بازی‌های رومیزی و کارتی از دیگر علایق کودکان کم سن و سال به شمار می‌رود. با این حال، سن و سال نمی‌تواند دال بر عدم علاقه بچه‌های بزرگ‌تر به انواع بازی فکری رومیزی باشد. بهترین راه حل این است که شما به عنوان والدین از شناخت کافی برای پی بردن به سلیقه و علاقه فرزندانتان برخوردار باشید. در این صورت، شما قادر به انتخاب بازی مناسب برای کودکان خواهید بود.
جمع‌بندی
نمی‌توان گفت اسباب بازی به بازی‌های آنلاین ارجحیت دارد. ممکن است برخی از انواع بازی‌های آنلاین بر روی ذهن کودکان تاثیرگذار باشد. این تاثیرگذاری صرفاً ناشی از اثرات مخرب و نامطلوب نیست. بازی مناسب برای کودکان ذهنشان را درگیر کرده و به روند اجتماعی شدن آن‌ها کمک موثری خواهد کرد. همانطور در مقاله افزایش بهره هوشی با اساب بازی گفته شد، در صورت آنکه متوجه اشتیاق و علاقه فرزندتان به بازی‌های ویدئویی شده‌اید، به سراغ برخی انواع سبک بازی اعم از بازی‌های آنلاین چند نفره، استراتژیک، تیراندازی، ساده و نقش آفرینی بروید.
در غیر این صورت، از انواع بازی فکری رومیزی بهره ببرید. برخی انواع بازی فکری رومیزی هرگز از مد نخواهد افتاد. پیچیدگی این بازی‌ها قادرند افراد در تمام سنین را به چالش دعوت کنند. این بازی‌ها شامل شطرنج، چکرز، کانکت 4 (شکلی از دوز) و کشتی جنگی می‌باشند. با وجود این، امکان دارد برخی کودکان تمایلی به این بازی‌های قدیمی نشان ندهند. در حالی که احتمال اعتیاد به این بازی‌ها بسیار پایین‌تر از بازی‌های ویدئویی است.