این یک حقیقت غیرقابل انکار است که تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان در قدیم الایام به مثابه امروز نبود. عدم تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان از جمله دلایل رو آوردن کودکان دیروز به بازی با اسباب بازی کوچک و لوازم شانسی به شمار رود.
تاریخچه شخصیتهای کارتونی
نخستین شخصیت کارتونی تحت عنوان “نمو کوچولو” از سوی “وینزور مککی” در سال 1911 خلق شد. پس از آن، وینزور مککی دومین شخصیت کارتونی را با نام “گرتی دایناسوره” خلق کرد. وینزور مککی پیشتر از اینها به ساخت آثار انیمیشنی دیگری اعم از “یک فانتزی”، “کابوس عروسک”، “درام عروسک”، “چطور پشه نیش میزند؟” و “غرق شدن لوسیتانیا” پرداخت.
وینزور مککی از پیشگامان انیمیشن سازی به شمار میرود. مککی به نوبه خودش نابغه بود. منتهی، او هرگز در دوره فعالیت خود نتوانست به موفقیت چندانی دست یابد. این موضوع میتواند از عدم تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان دیروز مشخص باشد.
سایر هنرمندان طی دهههای مختلف پا به عرصه انیمیشن سازی گذاشتند و طی این روند، کاراکترهای کارتونی بسیار محبوبتری اعم از “گربه ملوس”، “ملوان زبل”، “دارکوب زبله”، “هکل و جکل” و “بتی بوپ” خلق شدند. در میان کاراکترهای کارتونی مذکور، تاثیر و محبوبیت برخی از آنان بر روی کودکان بیشتر قابل مشاهده بود.
بتی بوپ در دهه 1930 میلادی توسط “مکس فلایشر”، انیماتور و پیشگام امریکایی – لهستانی در انیمیشن سازی خلق شد. علیرغم آنکه کارتون بتی بوپ سیاه و سفید و عاری از هرگونه رنگ و لعابی بود، اما، بسیار مطرح شد. این محبوبیت به قدری است که هنوز از این کاراکتر به عنوان تاتو تا تصویرسازی بر روی کالا و اسباب بازی کوچک و ملزومات شانسی استفاده میشود.
پیش از بتی بوپ، “میکی ماوس” توسط والت دیزنی در مجموعه “کشتی بخار ویلی” رونمایی شد. کشتی بخار ویلی، نخستین انیمیشن سریالی به شمار میرفت که تاثیر شخصیت کارتونی آن بر روی کودکان مدیون دیالوگ، افکت صدا و موسیقی کل مجموعه بود. فارغ از سیاه و سفید بودن، میکی ماوس به محبوبترین شخصیت کارتونی تمام دوران تبدیل شد. تاثیر این شخصیت کارتونی بر روی کودکان آنچنان نمود داشت که از دیرباز تاکنون، کودکان، زنان و همه میکی ماوس را هنوز دوست دارند.
تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان
تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان اجتناب ناپذیر است. در حالت کلی، کودکان به راحتی پای تلویزیون مینشینند و با تماشای انیمیشن مورد علاقه خود سرگرم میشوند. در حالی که تماشای مداوم انیمیشن و ارتباط روزانه با کاراکترهای کارتونی تاثیر زیادی بر روی ذهن و رفتار کودک در زمان حال و آینده دارد.
در بیشتر اوقات، کودکان تمایل بسیاری از خود نسبت به بت سازی و شخصیت پرستی نشان میدهند. در کمال ناباوری، از اعمال و گفتار کاراکترهای کارتونی تقلید میکنند. این اثرگذاری به طور قابل توجهی تحت تاثیر داستان طنزآمیز و کاراکترهای کارتونی بذله گو افزایش مییابد. بدیهی است که روایت کمدی و کاراکترهای کارتونی بامزه از شانس بیشتری برای زنده ماندن در ذهن کودک برخوردار هستند.
والدین غالباً انیمیشن را بر مبنای محتوای خنده دار آن ارزیابی میکنند. منتهی، واقعیت این است که محتوای تمام آثار انیمیشنی عاری از مضرات نیست. انتظار میرود تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان بعضاً به شکل ترویج رفتار غلط و عادات بد بروز یابد. در حالی که احتمال بروز این ناهنجاریها طی مشغول شدن با اسباب بازی کوچک و لوازم شانسی کمتر میباشد.
تاثیرات مثبت و منفی انیمیشنها
به طور اساسی، مثبت یا منفی بودن تاثیر انیمیشن و بعلاوه، تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان تحت تاثیر انتخاب و راهنمایی والدین است. انیمیشنها و کاراکترهای کارتونی تاثیر بسزایی بر روی تربیت و پرورش رفتار کودکان دارند.
در بیشتر موارد، چگونگی انتخاب از سوی والدین تعیین کننده اثر مثبت یا منفی انیمیشن بر کودک میباشد. با این حال، ما در عصر دیجیتال به سر میبریم. این روزها یک دستگاه گوشی تلفن همراه متصل به اینترنت کافی است تا دست کودکان برای انتخاب از میان هزاران انیمیشن باز بماند.
در راستای تاثیر انیمیشنها، والدین موظف هستند که فرزندان خود را برای انتخاب ژانر، اثر خوب و کاراکترهای کارتونی ایمن راهنمایی کنند. بدیهی است که چنین موردی از گذاشتن هرگونه تاثیر منفی بر روی کودک پیشگیری خواهد کرد. در عوض، انیمیشن خوب راه را برای رشد و تکامل، فراگیری مهارت و تقویت هوش هیجانی در کودک باز خواهد گذاشت.
سایر تاثیرات مثبت انیمیشنها عبارتند از:
• تشریع یادگیری
• کمک به رشند شناختی
• پرورش خلاقیت
• کاهش استرس
در مقابل، تاثیر منفی انیمیشنها شامل موارد ذیل میباشد:
• عادت به سبک زندگی غلط به دلیل کم تحرکی در کودکان
• عادت زیاد به دیدن انیمیشن و عدم انجام فعالیتهای دیگر
• عادت به پرخاشگری
فاکتورهای انتخاب درست انیمیشن
انتخاب انیمیشن مناسب برای کودکان از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. در ادامه به برخی از فاکتورهایی که یک انیمیشن خوب باید داشته باشد اشاره میکنیم
انیمیشن عاری از هرگونه خشونت
انیمیشن خشن حاوی صحنههای خشونت بار کودکان را رو به اعمال و عادات غلط سوق میدهد. چنین آثاری این باور را در ذهن کودک شکل داده تا از حربه خشونت به عنوان راه حلی برای مشکلات زندگی استفاده کند.
انیمیشن دارای محتوای آموزشی
برخی آثار انیمیشنی با مخاطبان خردسال بازی میکند. این آثار از طریق بازی اشکال هندسی، اعداد، رنگها، حروف الفبا و یا لغات را به کودکان یاد میدهند.
انیمیشن موثر بر پرورش ارزشهای اخلاقی
ضروری است انیمیشن به برخی جنبههای اخلاقی اعم از اهمیت سخت کوشی، احترام به سایرین و مدارا کردن اشاره کند. علاوه بر این، اثر باید از پتانسیلی برای پرورش عادات خوب نظیر تغذیه سالم، تحرک و ورزش برخوردار باشد.
وظیفه والدین
با توجه به وضعیت امروز، انتخاب و کنترل آثار قابل تماشا برای کودکان دشوار است. بنابراین، سرگرم شدن کودکان به وسیله اسباب بازی کوچک و لوازم شانسی یک راه حل آسان و هوشمندانه محسوب میگردد. با این حال، برخی آثار انیمیشنی موفق توانسته است امکان اکتشاف موضوعات تازهای را به کودکان بدهد. این نمایشها به خوبی کودکان را آموزش خواهد داد.
در این راستا، برخی آثار از طریق تاثیر شخصیتهای کارتونی بر روی کودکان مخاطبان کم سن و سال را مجذوب میکنند. نقش والدین بر روی تاثیر مثبت یا منفی حاصل از این آثار بسیار مهم است. ضرورت دارد والدین نظارت ویژهای بر روی آثار انیمیشنی داشته باشند تا شاهد خطرات بعدی آن نباشند.