لجبازی یکی از رفتارهای شایع در میان کودکان است که می‌تواند برای والدین و مربیان چالش‌برانگیز باشد. لجبازی در کودکان به معنای مقاومت کودک در برابر دستورات و خواسته‌های بزرگسالان است. این رفتار می‌تواند به صورت‌های مختلفی نظیر گریه کردن، جیغ زدن، مشاجره کردن، نافرمانی مداوم، بحث کردن با دیگران از جمله خاواده و ایجاد مزاحمت بروز کند. در این مقاله از سایت ارشک بنیامین به بررسی تمام این موضوعات خواهیم پرداخت.
دلایل لجبازی کودکان
لجبازی در همه‌ی کودکان وجود دارد و والدین روزی با آن سر و کله زده‌اند. اما این رفتار اگر به صورت مداوم رخ دهد باعث مشکل در ارتباط والدین و کودک می‌شود. به‌خصوص اگر والدین نتوانند خود را کنترل کنند. دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث شود کودک لجبازی کند که در ادامه شایع‌ترین مواردی که باعث لجبازی شود را معرفی می‌کنیم.
نیاز به توجه در درون کودک
کودکان نیاز ذاتی و طبیعی به توجه والدین دارند و این نیاز در سنین مختلف متفاوت است. گاهی کودکان احساس می‌کنند والدین به اندازه کافی به آنها توجه نمی‌کنند و این باعث حسادت و نارضایتی آنها می‌شود. کودکی که احساس کند کمتر از خواهر و برادرهایش مورد توجه است، ممکن است دست به لجبازی بزند تا توجه والدین را جلب کند.
گاهی تولد فرزند جدید، منجر به حسادت فرزند قبلی و لجبازی او برای جلب توجه می‌شود. کودکانی که از نظر عاطفی تنها هستند یا والدین مشغولی دارند، بیشتر در معرض لجبازی برای جلب توجه قرار دارند. در مواقعی خود والدین با توجه نکردن به رفتارهای مثبت و تنها توجه به رفتارهای منفی، زمینه‌ساز لجبازی کودک می‌شوند. درک نیاز کودک به توجه و اختصاص وقت کافی به او می‌تواند از لجبازی‌های ناشی از کمبود توجه جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: پوکه شانسی
احساس عدم کنترل در کودک
کودکان نیاز دارند در زندگی‌شان احساس کنترل و اختیار داشته باشند تا اعتماد به نفس آنها تقویت شود. وقتی کودک احساس کند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به زندگی‌اش نقشی ندارد، این احساس عدم کنترل ممکن است منجر به لجبازی شود.
والدینی که کنترل بیش از حدی روی کودک دارند و اجازه انتخاب‌های مستقل به او نمی‌دهند، زمینه‌ساز بروز لجبازی هستند. اعمال محدودیت‌های شدید و سخت‌گیرانه نیز باعث ایجاد حس عدم کنترل در کودک می‌شود.
الگوبرداری از دوستان
کودکان در سنین پیش دبستانی و دبستان، الگوهای رفتاری خود را اغلب از همسالان می‌گیرند. اگر دوست یا هم‌کلاسی کودکی رفتارهای لجبازانه‌ای داشته باشد، بقیه کودکان ممکن است این رفتار را الگوبرداری و تقلید کنند. آگاهی والدین از دوستان و رفتار آنها و همچنین نظارت بر روابط کودک می‌تواند مفید باشد.
مشکلات خانوادگی
مشکلاتی مثل طلاق یا جدایی والدین، فوت یکی از والدین، ازدواج مجدد والدین، مهاجرت و غیره می‌تواند باعث استرس و ناراحتی کودک شود. کودک در چنین شرایطی احساس عدم امنیت، سردرگمی و بی‌ثباتی می‌کند که خود می‌تواند منجر به لجبازی شود. در چنین مواقعی، والدین باید با صبر و حوصله بیشتری با کودک رفتار کنند و به نیازهای عاطفی او توجه نمایند. حفظ ثبات و پیوستگی در زندگی کودک در این شرایط حائز اهمیت است. این امر حتی باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شود که آسیب‌های جدی به روحیات کودک می‌شود.
نحوه درمان لجبازی کودکان
تشویق رفتار مثبت کودکان
بجای تمرکز بر رفتارهای منفی و لجبازانه کودک، بهتر است رفتارهای مثبت او مورد تشویق قرار گیرد. مثلاً وقتی کودک به حرف ما گوش می‌دهد یا کاری را که از او خواسته‌ایم انجام می‌دهد، این رفتار مثبت را تحسین و تشویق کنیم. تشویق‌ها می‌تواند به صورت کلامی، بغل کردن، لبخند زدن، دادن جایزه کوچک و … باشد. با این کار، کودک متوجه می‌شود رفتارهای مثبت باعث توجه و تشویق می‌شود و انگیزه پیدا می‌کند تا آنها را تکرار کند. برای آشنایی بیشتر با تشویق درست کودکان می‌توانید مقاله تشویق و تنبیه درست کودک را مطالعه کنید.
بیشتر بخوانید: اسباب بازی شانسی
صبور بودن در مقابل رفتار کودک
وقتی کودک حالت لجبازی به خود می‌گیرد، والدین باید صبور باشند و به کودک فرصت دهند تا آرام شود. اگر در چنین مواقعی عصبانی شویم یا بحث و جدل را شروع کنیم، ممکن است رفتار لجبازانه تشدید شود. گاهی کمی فاصله گرفتن و اجازه دادن به کودک تا تنها باشد نیز مفید است. صبور بودن و عدم واکنش‌های تند، کمک می‌کند تا لجبازی‌های کودک کاهش یابد
ارتباط موثر و سازنده با کودکان
برقراری ارتباطی مؤثر و سالم با کودک بسیار مهم است. سعی کنید احساسات و دلایل رفتار لجبازانه کودک را درک کنید و به حرف‌های او گوش دهید. سعی نکنید کودک را سرزنش یا مورد انتقاد قرار دهید بلکه دلایل رفتارش را بررسی کنید. این ارتباط صمیمانه کمک می‌کند تا رفتارهای لجبازانه کاهش یابد.
تعیین قوانین مناسب با رفتار کودک
تعیین مرزها و قوانینی منطقی و متناسب با سن کودک بسیار مهم است. این قوانین باید واضح، قابل فهم و عملی باشند تا کودک بتواند آنها را رعایت کند. مرتباً به کودک یادآوری کنید که انتظارات شما از او چیست. پاداش دادن به رعایت قوانین نیز می‌تواند مؤثر باشد. با این کار کودک احساس امنیت بیشتری می‌کند و کمتر دچار لجبازی و سرکشی می‌شود.
نتیجه گیری
لجبازی کودکان امری طبیعی است اما اگر بیش از حد طولانی یا شدید شود، نیاز به بررسی بیشتر از سوی والدین دارد. والدین با صبر و حوصله و همراهی هوشمندانه می‌توانند به کودک کمک کنند تا این رفتار را پشت سر بگذارد و رشد سالمی داشته باشد. در صورتی که این لجبازی به درستی کنترل نشود ممکن است در آینده باعث اختلال در شخصیت و رفتار کودک شود.